شاخص بورس چیست؟

مفهوم شاخص در بورس ایران

یکی از مفاهیم و اصطلاحات رایج در بورس ایران اصطلاح شاخص بورس است. حتما در برنامه های خبری و یا در روزنامه ها درباره تغییرات شاخص بورس اوراق بهادار شنیده اید. اینکه شاخص بورس چند واحد رشد داشته و یا با افت مواجه شده است. با مطالعه این مقاله درباره شاخص بورس، انواع شاخص و تحلیل آن صحبت می‌کنیم.

شاخص ها ابزاری برای بررسی تغییرات هستند که در ارزیابی های اقتصادی یا اندازه گیری و تحلیل یک بازار قابل استفاده هستند. شاخص بورس نیز به عنوان یک شاخص با اهمیت، اندازه تغییرات قیمت سهام موجود در بازار بورس و اوراق بهادار را نشان می دهد.

در واقع، دلیل اهمیت شاخص بورس این است که سهام مبادله شده در بورس را بررسی می کند و اطلاعات کلی در مورد رشد یا افت بازار به ما ارائه می دهد.

شاخص های سهام یکی از مهم ترین معیارهای سنجش عملکرد بورس هستند و به آن «دماسنج وضعیت اقتصادی کشورها» می گویند.

شاخص چیست؟

شاخص یک معیار آماری و به معنای نماگر یا نشانگر (Index) است و در حالت کلی عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کرد. معمولاً یکی از معیارهای رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخص‌ها مشخص می‌شود؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند.

کاربرد شاخص

اعداد شاخص از بیانگر اطلاعات عمومی و کلی در مورد ساختار بازار است. معمولاً از کاهش شاخص با عنوان رکود بازار و از افزایش آن با عنوان رونق اقتصادی یاد می‌شود.

شاخص ابزاری است برای مقایسه تغییرات بین دو پدیده در دو زمان متفاوت

با بررسی شاخص تغییرات احتمالی قیمت‌ها در آینده را می‌توان پیش‌بینی کرد.

شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. حتی با استفاده از شاخص می‌توان صنعت‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

افرادی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند باید به کاربرد هر شاخص توجه کنند و با استفاده از آن به تحلیل وضعیت بورس بپردازند و با توجه به اینکه سهام چه شرکت‌هایی در شاخص موردنظر تأثیرگذار بوده‌اند تفسیر لازم را از شاخص موردنظر داشته باشند.

شاخص بورس چیست؟

شاخص‌های بورس معیارهای مهمی هستند که می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌های مختلف، بررسی و تحلیل کرد و حتی با کمک روش‌های نموداری روند آینده بورس را پیش‌بینی کرد.

بنابراین شاخص های بورس و نوسانات آنها در تصمیم گیری سرمایه گذاران بسیار حائز اهمیت است. معامله گران در تحلیل شاخص‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند زیرا هر کدام وضعیت بورس را از جنبه خاصی نشان می دهند. شاخص بورس تغییرات کلی بورس را نشان می‌دهد که با رشد و یا افت مواجه شده است.

در نظر داشته باشید که در بورس تنها یک نوع شاخص وجود ندارد بلکه چند شاخص وجود دارد که شرایط بورس را از جنبه‌های متفاوت بررسی می‌کند.

محاسبه انواع شاخص‌های بورس بر اساس فرمول‌های قراردادی انجام می‌گیرد و هر شاخصی بنا بر داده‌ها و فرمول مورد استفاده می‌تواند گویای تغییرات خاصی باشد؛ لذا به غیر از شاخص کل قیمت که نشان‌دهنده تغییرات قیمت کلیه شرکت‌ها می‌باشد بقیه شاخص‌ها بنا بر نوع محاسبه و شرکت‌هایی که در آن مورد محاسبه قرار می‌گیرند باید تفسیر شوند.

با تحلیل این شاخص‌ها می‌توان از وضعیت گذشته و حال بورس مطلع شد و در تصمیم گیری‌های افراد فعال در بورس تأثیر بسزایی خواهد داشت. در بین این شاخص‌ها چند شاخص از اهمیت ویژه‌ای برای فعالین بورس برخوردارند.

از آنجایی که شرکت‌های بزرگ و سرمایه دار تأثیر زیادی بر شاخص می‌گذارند ممکن است رشد و کاهش شاخص بورس ناشی از فعالیت آن‌ها باشد و لزوماً دیگر شرکت‌ها با چنین وضعیتی درگیر نباشند.

در نظر داشته باشید که شاخص، بخصوص شاخص کلی به عنوان شاخص اصلی بورس، وضعیت کلی بورس را نشان می‌دهد و مثبت یا منفی بودن آن به معنای مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست.

انواع شاخص‌ بورسی چیست؟

در بورس اوراق بهادار تهران شاخص های مختلفی وجود دارد که سهامداران از آن ها برای خرید و فروش سهام و سرمایه گذاری استفاده می‌کنند. این شاخص ها عبارتند از:

شاخص کل قیمت TEDPIX

شاخص بازده نقدی

شاخص صنعت و شاخص مالی

شاخص سهام آزاد شناور

شاخص بازار اول و بازار دوم

شاخص ۵۰ شرکت برتر

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص کل قیمت TEDPIX

نام دیگر شاخص کل، شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX) است. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود و نشان دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند.

به‌عنوان مثال وقتی گفته می‌شود شاخص کل ۳۰ درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان ۳۰ درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است.به نکته ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص.

مثلا اگر شاخص کل بورس در طی ۱سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد (۵۰% رشد کند) نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.

بنابراین تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است به همین دلیل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. نکته حائز اهمیت آنکه شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد.

شاخص کل نشان‌دهنده رفتار عمومی تمام فعال‌های بازار است. اگر سرمایه‌گذاران به بازار سهام اقبال نشان بدهند، سمت خریدار کمی سنگین‌تر از سمت فروشنده می‌شود.

این عدم تعادل شاخص را به سمت بالا هدایت می‌کند؛ اما خروج سرمایه‌ها از بازار می‌تواند شاخص را به سمت پایین بکشد. حالا فرض کنید که قیمت هیچ سهمی تغییر نکند آیا باز هم ممکن است شاخص بورس تغییر کند؟ بله! با تغییر در مقدار سود شرکت‌ها تغییر در شاخص اتفاق می افتد. البته در واقعیت هرگز این اتفاق رخ نمی‌دهد، چرا که تغییر در سود هر سهم قطعاً بر روی قیمت سهام تأثیر خواهد گذاشت.

دو نکته شاخص بورس چیست؟ قابل‌توجه در خصوص شاخص کل که باید مد نظر سرمایه‌گذاران باشد:

۱-افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری کلیه سهام موجود در بورس نیست، برعکس این مسئله کاهش شاخص کل هم به معنی ضرر در کل سهام موجود در بورس نیست.

– شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است. سرمایه‌گذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند.

افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همان‌طور که کاهش شاخص بورس چیست؟ شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست و چه‌بسا، در برخی موارد، برخلاف رشد قابل‌توجه شاخص کل بورس، برخی سهام ها با افت قیمت مواجه شده و سهامداران را با زیان مواجه می کنند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه‌گذاران که سهام ارزنده‌ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست می‌آورند.

۲-یکی از مهم‌ترین مسائل در سرمایه‌گذاری در بورس تشکیل سبد سهام است. سرمایه گذاران باید از هر صنعتی یک نوع از سهام آن صنعت را در سبد خود داشته باشند.

سبد سهام یا پُرتفُوی ترکیبی مناسب از سهام یا سایر دارایی‌ها است که یک سرمایه‌گذار آنها را خریداری کرده است. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم کردن ریسک سرمایه‌گذاری بین چند سهم است؛ بدین ترتیب، سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. یک ضرب‌المثل معروف می‌گوید: «همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذارید.»، چرا که ریسک شکستن سبد، باعث نابودی همه تخم‌مرغ‌ها خواهد شد.

شاخص هم وزن چیست؟

شاخص هم وزن از سال ۹۳ توسط سایت مدیریت فناوری بورس در دسترس کاربران قرار گرفته است. در محاسبه شاخص هم ‌وزن تمامی شرکت‌ها، چه کوچک و چه بزرگ، وزن یکسانی برای محاسبه شاخص دارند. افزایش قیمت در هر سهمی به یک میزان بر این شاخص تأثیرگذار است.

در واقع این شاخص میانگین بازدهی شرکت‌ها را با ضریب یکسان مورد محاسبه شاخص بورس چیست؟ قرار می‌دهد و آن‌ها را در نمودار نشان می‌دهد. در شاخص هم وزن دیگر بزرگی سهم ها اهمیت ندارد و سرمایه آن ها یکسان در نظر گرفته می شود. یعنی تمامی سهم های بازار به یک میزان بر رشد یا افت شاخص موثرند.

به عنوان مثال اگر یک سهم بزرگ مثل « فارس » یک درصد رشد کند به همان میزان بر شاخص هم وزن تاثیر می گذارد که یک سهم کوچک بازار مثل « وآوا » یک درصد رشد کند.

اگر شاخص کل مثبت و شاخص هم وزن منفی باشد تحلیل بازار چگونه است؟

همان طور که گفته شد سرمایه و بزرگی سهم ها در شاخص هم وزن اهمیت ندارد و تمام سهم ها به یک میزان بر افت یا رشد شاخص موثرند. پس وقتی شاخص هم وزن منفی است به این معناست که قیمت اکثر سهم های فعال در بورس کاهش داشته است.

اما برعکس شاخص هم وزن، سرمایه و بزرگی سهم ها برای شاخص کل مهم است. در نتیجه وقتی شاخص هم وزن منفی و شاخص کل مثبت است به این معناست که هرچند اکثر سهم های بازار منفی بوده اند اما سهم های بزرگ و شاخص ساز مثبت بوده اند که باعث شده اند شاخص کل رشد کند.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

این شاخص تنها بازدهی ناشی از سود مصوب مجامع را که به سود نقدی معروف است محاسبه می‌نماید. و تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازدهی ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد. لذا وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به‌طور میانگین سود نقدی کمتری را در مجامع عادی سالیانه بین سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

شاخص صنعت و شاخص مالی

به‌صورت کلی تمامی شرکت‌های بورسی را می‌توان به دو بخش صنعتی و مالی تقسیم کرد. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند. در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند. در این میان شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت و شاخص مالی نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

درمجموع سهام شرکت‌های بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌شود. به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود. سهام شناور هر سهم در سایت Tsetmc نمایش داده می شود.

محاسبه شاخص آزاد شناور مشابه شاخص کل است با این تفاوت که تنها تغییرات سهام آزاد شناور را اندازه می گیرد. نکته قابل توجه در مورد شاخص شناور آزاد این است که این شاخص به بخشی از بازار اهمیت می دهد که از نقدشوندگی بالاتری برخوردار است.

هرچقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه‌گذاران حقیقی، این شرکت بورسی جذابیت بیشتری دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت آن بخش از سهام را می‌سنجد که توسط سهامداران حقیقی خریدوفروش می‌کند؛ این شاخص می‌تواند تصویر مناسبی از شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران قرار دهد.

شاخص بازار اول و بازار دوم

در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی با توجه به تعداد سهامداران، میزان سرمایه، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش و … دسته‌بندی‌ شده اند. بر این اساس، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شاخص بورس چیست؟ شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد که هر ۳ ماه یک بار به روزرسانی می شود. اگرچه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورس را تشکیل می‌دهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی بر شاخص کل و بورس داشته باشد.

معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت هاست و اندازه شرکت‌ها نیز از ارزش روز بازار سهم تعیین می‌شود که ارزش روز بازار سهام از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشر شده شرکت به دست می‌آید.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یک‌بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که بالاترین درجه نقد شوندگی را دارند ارائه می‌نماید. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد. سهام این شرکت‌ها در طول روز، به تعداد قابل‌توجهی خریدوفروش می‌شوند و سهامداران مشکلی در خرید یا فروش سهام های این شرکت‌های بورسی ندارند.

شاخص هم وزن به چه معنا است و تفاوت آن با شاخص کل چیست؟

در محاسبه شاخص هم وزن به همه شرکت ها وزن یکسانی داده می شود در نتیجه اگر شاخص هم وزن مثبت شود یعنی اینکه تعداد بیشتری از شرکت ها در بورس مثبت هستند. امکان دارد در بورس تهران شاخص کل منفی باشد اما شاخص هم وزن مثبت. معنی آن این است که اگرچه سهام های شرکت های خیلی بزرگ در بورس منفی هستند اما تعداد زیادی از شرکت ها ( با حجم کوچک و متوسط) مثبت اند.

جهت اضافه کردن به علاقه مندی لطفا وارد و یا عضو شوید.

مطالب پیشنهادی

EPS چیست؟ DPS چیست و چه فرقی با هم دارند؟

فرابورس چیست؟ تفاوت فرابورس با بورس چیست؟

انواع بازار بورس کدام اند؟

بازار بورس به چه معنا است؟

عمق بازار به چه معنا است؟

نمادها در بورس چه چیزی را نشان می دهند؟

مجمع شرکت های بورسی چیست؟

بازار آتی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

سهام شناور به چه معنا است؟

حد ضرر یا سود در بازار بورس به چه معنا است؟

برای سرمایه گذاری در بورس به چه امکانات و تجهیزاتی نیاز است؟

تحلیل تکنیکال چیست؟

انجمن خبرگان بورس‌ تهران

برای کسب حداکثر سود در بازار بورس تهران به چه چیزهایی نیاز داریم؟ شما برای موفقیت در این بازار چقدر آماده و مسلط هستید؟
در انجمن خبرگان بورس تهران ما پرتفوی از سهام ها به همراه زمان خرید و فروش را به شما خواهیم داد و همچنین اخبار مهم پیش روی بازار سرمایه توسط اساتید بررسی و سهام‌های روبه رشد آینده مورد تحلیل قرار می گیرد. در آخر تمام تحلیل های و اشکالات شما توسط اساتید برطرف شده یا در تالار گفتگو پاسخ داده می شود.

شاخص (Index)

شاخص یک معیار آماری است که تغییرات در یک اقتصاد یا بازار بورس را نشان می‌دهد. در مورد بازارهای مالی، شاخص یک سبد فرضی از کلیه سهامی است که در آن بازار خریدوفروش می‌شود و میانگین تغییرات قیمت همه سهام را نشان می‌دهد. روش اندازه‌گیری هر شاخـص، منحصر به همان شاخـص است و نمی‌توان رقم فعلی یک شاخـص را با شاخصی دیگر مقایسه کرد؛ بنابراین برای مقایسه دو شاخـص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخـص‌ها را نسبت به‌روز یا ماه قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آن‌ها را. از شاخـص کل و سایر شاخـص‌های بورس اوراق بهادار تهران می‌توان برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد.

توضیحات مدیر مالی در مورد شاخص

شاخص S&P یا The Standard & Poor’s 500 یکی از شناخته‌شده‌ترین شـاخص های جهان است و معیار رایج مورداستفاده برای بازارهای سهام به‌حساب می‌آید. سایر شـاخص های برجسته در جهان شامل DJ Wilshire 5000 (شـاخص کل سهام)، MSCI EAFE (سهام خارجی اروپا، استرالیا، شرق دور) و Lehman Brothers Aggreghate Bond Index (شـاخص کل اوراق قرضه) است.

در بورس اوراق بهادار تهران مهم‌ترین شاخـص، شاخـص کل است. بااین‌حال شاخـص های مهم دیگری نظیر شاخص قیمت، شاخـص بازده نقدی، شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر، شاخـص ۳۰ شرکت بزرگ، شاخـص صنعت و شاخـص مالی، شاخـص بازار اول و بازار دوم و همچنین شـاخص آزاد شناور هستند. برای آشنایی با این شاخـص ها لطفاً مقاله آموزشی شاخصهای مهم بورس را بخوانید.

چون ازنظر فنی شما نمی‌توانید در یک شاخـص سرمایه گذاری کنید، صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های قابل معامله در بورس (بر اساس شاخـص ها) به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهند تا در اوراق بهاداری که بخش‌های وسیعی از بازار را تشکیل می‌دهند یا در کل بازار سرمایه گذاری کنند.

معادل‌ انگلیسی شاخص عبارت است از:

Index

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سوالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

شاخص کل بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ / مقایسه مزایا و معایب معروف‌ترین شاخص‌های بورس دنیا

در حقیقت شاخص‌‌های بورس معیار‌های حائز اهمیتی هستند که با بررسی و تحلیل آن‌ها، می‌‌توان وضعیت گذشته و حال بازار سهام را از جنبه‌‌های گوناگون مورد بررسی قرار داد و حتی با کمک شیوه‌های نموداری روند آینده بورس را پیش‌بینی و به نوعی تخمین زد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه ایران کالا، شاخص‌های بورس انواع گوناگونی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ مختلفی به نمایش می‌گذارد و معایب و محاسن خود را دارند؛ لذا سرمایه‌‌گذاران در تحلیل شاخص‌‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه داشته باشند. از همین روی، در این مقاله قصد داریم تا کارکرد شاخص کل بازار سرمایه را توضیح داده و کاربرد‌ها و نحوه استفاده از آن را مشخص کنیم.

همچنین در این مقاله قصد داریم شاخص‌های مختلف در سطح جهان را با یکدیگر مقایسه کنیم.

شاخص کل بورس چیست؟

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX معروف است که در واقع این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص کل بازار سرمایه مطرح می‌شود. این شاخص نشان دهنده سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. این بدین معنی است که تغییرات شاخص کل نشان دهنده میانگین بازدهی سرمایه‌‌گذاران در بورس است. بورس تهران از فروردین ماه ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص کل قیمت خود با نام تپیکس (TEPIX) نمـوده است.

روش محاسبه شاخص کل بورس ماهیتی ساده دارد و از تقسیم ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبداء ضرب در صد به‌دست می‌آید. لازم به ذکر است که ارزش جاری هر شرکت از ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت سهام آن و ارزش جاری بازار نیز از جمع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده به‌دست می‌آید.

عملا در این فرمول شرکت‌های کوچک وزن کمتری دارند، به بیان بهتر، حرکت قیمتی کمتری از شرکت‌های بزرگ تاثیر بیشتری از حرکت قیمتی بزرگتری از شرکت‌های کوچک دارد. بنابراین ممکن است صنعتی که عمدتا از شرکت‌های کوچک تشکیل شده است، برای یک هفته تغییرات قیمتی مهمی را به سمت مثبت یا منفی داشته باشد ولی شاخص کل تغییر جدی نداشته باشد و حال تنها یک روز معامله شدن نمادهای بزرگ تاثیر جدی بر شاخص داشته باشد؛ یا بسته بودن نمادهای بزرگ عملا می‌تواند باعث عدم حرکت‌های جدی در شاخص کل شود.

شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص درآمد کل با نماد TEDPIX از فروردین ۱۳۷۷ در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغییرات این شاخص نشان‌گر بازده کل بورس است و از تغییرات قیمت و بازده نقدی پرداختی، متأثر می‌شود.

این شاخص کلیۀ شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را دربردارد و شیوه وزن دهی و محاسبۀ آن همانند شاخص کل قیمت است و تنها تفاوت میان آنها در شیوه تعدیل است.

برای سنجش کارایی شاخص کل بورس سعی می‌کنیم آن را با مهم‌ترین شاخص‌های دنیا مقایسه کنیم.

شاخص S&P500

شاخص S&P500، ۸۰ درصد از ارزش بازار سرمایه را در بر می‌گیرد و فقط شامل آن دسته از شرکت‌های آمریکایی می‌شود که بیش از ۵.۳ میلیارد دلار ارزش داشته باشند و البته در یک دوره ۴ ساله به سودآوری مستمر دست‌یافته باشند. همانطور که از نام این شاخص بر می‌آید ۵۰۰ سهام بازار نیویورک و نزدک در زیر گروه این شاخص قرار می‌گیرند که از این بین می‌توان به اپل و مایکروسافت اشاره کرد.

ساختار شاخص S&P

ارزش بازاری یک شرکت با مشخص کردن قیمت سهام آن و ضرب نمودن آن عدد در تعداد سهامش اندازه گیری می‌شود. اما برای محاسبه شاخص فوق به جای استفاده از ارزش کلی شرکت تنها شاخص بورس چیست؟ ارزش سهام شناور آزاد آنها را در نظر می‌گیرند. یعنی تعداد سهامی که عموم مردم می‌توانند آنها را خرید و فروش کنند. شاخص S&P500 ارزش بازاری هر شرکت را با توجه به انتشار سهام جدید یا ادغام شرکت‌ها با یکدیگر تغییر می‌دهد. ارزش شاخص با جمع کردن ارزش بازار هر شرکت و تقسیم مجموع آنها بر یک مقسوم علیه به‌دست می‌آید. متاسفانه این مقسوم علیه فقط در اختیار شرکت S&P قرار دارد و اطلاعات مربوط به آن در اختیار عموم قرار داده نشده است. با این وجود می‌توان وزن شرکت را در شاخص مشخص کنیم و این مورد اطلاعات با ارزشی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. در این شاخص به شرکت‌هایی که ارزش بالاتری دارند، وزن بیشتری می‌دهند. وزن شرکت در شاخص فوق از تقسیم ارزش شرکت در بازار بر کل ارزش بازار بدست می‌آید. درصورتی که تعداد سهام شناور شرکتی تغییر کند، این تغییر در شاخص مذکور منعکس خواهد شد.

این شاخص به عنوان بهترین معیار برای شرکت‌های سهامی دارای سرمایه بالا در آمریکا شناخته شده است. در نتیجه صندوق‌های زیادی برای پیروی از عملکرد S&P طراحی شده‌اند.

شاخص داو جونز (Dow Jones)

شاخص داو جونز میانگین وضعیت و عملکرد سهام ۳۰ شرکت بزرگ در ایالات متحده است.

داو جونز یک شاخص اقتصادی است که عمری بیش از ۱۳۰ سال دارد و تاریخچه تاسیس آن در سال ۱۸۸۵ است. شاخص فوق، شاخص وزنی قیمت است و به این معنی است که سهم‌هایی که قیمت بالاتری دارند سنگین‌تر هستند و تاثیر بیشتری بر شاخص دارند.

این شاخص شامل ۳۰ سهام از بخش‌‌های مختلف از جمله مواد و کالا‌های مصرفی، امور مالی، مراقبت‌های بهداشتی، صنعت، نفت و گاز، فن‌آوری، مخابرات و خدمات عمومی است.

شرکت‌ها در داخل این شاخص به طور مرتب تغییر می‌کنند. برخی منتقدان به داوجونز این ایراد را وارد می‌کنند که این شاخص خیلی کوچک است و فقط ۳۰ سهم را شاهد می‌شود. به همین دلیل بسیاری از تریدرها شاخص‌های دیگری مانند S&P500 را ترجیح می‌دهند که دایره بزرگتری را شامل می‌شود.

این شاخص حتی با وجود میانگین کم، نقش کلیدی در حرکت فارکس دارد. اهمیت بررسی این شاخص اقتصادی بر آن است که به واسطه تحلیل حرکت آن می‌توان اطلاعات مفید و سودمندی در رابطه با رشد شرکت‌های بزرگ دنیا و بالطبع خروج از حالت رکود به‌دست آورد.

در واقع تغییرات در این شاخص باعث به وجود آمدن تغییرات در بسیاری از کالاهای اساسی مانند نفت خام، طلا و تغییر در ارزش دلار آمریکا می‌شود که می‌توان تاثیر خود را بر بسیاری بورس‌های کشورهای دیگر نشان دهد.

با استفاده از این شاخص می‌توان، سلامت، روند کلی بازار و عملکرد آینده سهام فردی را مورد بررسی قرار داد.

شاخص داو جونز یکی از قدیمی‌ترین شاخص‌ها است. با توجه به سابقه طولانی مدت آن سرمایه‌گذاران می‌‌توانند بر عملکرد خود در طول سال‌ها نظارت داشته باشند تا همبستگی شاخص بورس چیست؟ را در طول زمان با چندین عامل، مانند دیگر شاخص‌‌ها، رویداد‌های فرهنگی قابل‌ توجه و حتی نقاط خورشیدی مورد مطالعه قرار دهند.

تفاوت S&P ۵۰۰ با داوجونز

شاخصS&P به خاطر عمق و وسعتی که دارد بیشتر مورد توجه موسسات سرمایه‌گذاری است و این در حالی‌ست که شاخص داوجونز یا همان میانگین صنعتی داوجونز از قدیم معیار سرمایه‌گذارهای جزئی بازار سهام آمریکا بوده است. موسسات سرمایه‌گذاری S&P ۵۰۰ را شاخصی کامل‌تر برای بازار سهام می‌دانند چراکه سهام بیشتری را در بخش‌های بیشتری شامل می‌شود (۵۰۰ در برابر ۳۰).

علاوه بر این S&P ۵۰۰ از روش سرمایه موزون بازار استفاده می‌کند و درصد بیشتری را به شرکت‌های دارای سرمایه بیشتر اختصاص می‌دهد؛ اما داوجونز یک شاخص موزون – قیمتی است که وزن بیشتری را به شرکت‌هایی می‌دهد که قیمت سهامشان بالاتر باشد. در میان شاخص‌های آمریکا، استفاده از ساختار سرمایه موزون بازار نسبت به روش موزون – قیمتی رایج تر است.

علت اصلی سقوط شاخص بورس چیست؟

یک کارشناس بازار سرمایه خروج بی‌سابقه پول از بازار سرمایه را عل اصلی سقوط شاخص کل دانست و مطرح کرد: بر خلاف اتفاقات حال حاضر در بازار، آینده بازار سهام روشن است.

به گزارش سرویس بورس مشرق در روزهایی که هیچ خبری جز پیشرفت مذاکرات، سقوط قیمت دلار و جلسه سران سه قوه در رابطه با بازار سرمایه نیست، شاخص کل باز هم سقوط کرد و خود را به ۱.۱ میلیون واحدی نزدیک‌تر کرد. به گفته کارشناسان بازار سهام، شاخص کل این روزها در نبود نقدینگی و خریداران در بازار سقوط می‌کند و همه منتظر نشسته‌اند تا نتیجه جلسه سران سه قوه کشور را در مورد بازار سهام بفهمند بنابراین، هنوز بازار تا سقوط به یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی ریزش خواهد داشت و در آن مرحله، می‌توان انتظار رشد را در بازار سهام داشت و اگر هم این اتفاق نیفتد، باید منتظر کف‌های حمایتی دیگر باشیم.

چرا بورس وارد دوران رکود شد؟

امروز، شاخص کل بازار سهام با افت ۱۱ هزار و ۵۱۰ واحدی به یک میلیون و ۱۸۷ هزار و ۸۳۱ واحد رسید. نبودن خریداران سهام در بازار سرمایه و نگاه کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاران به بازارهای سرمایه‌گذاری باعث شده است که وضعیت کلی بازار نسبت به روزهای اوج خود فاصله زیادی بگیرد و تمام سهم‌های فروش در انتظار خریداران قرار گیرند، اما با جمع نشدن صف‌های فروش سهم‌ها همچنان باید این وضعیت را در بازار ملاحظه کرد.

این روزها که خیلی از معامله‌گران فقط نظاره‌گران بازار هستند، شاخص کل هم‌وزن با سقوط ۹۴۳ واحدی، روی خانه ۴۲۸ هزار و ۱۳۱ واحدی قرار گرفت و شاخص فلزات اساسی در ادامه سقوط‌های خود، با ریزش ۱۷ هزار و ۳۵۰ واحدی، در ارتفاع ۸۵۴ هزار و ۸۲۸ واحد ایستاد.

در معاملات روز جاری، نمادهای «برکت»، «فملی»، «شستا»، «فولاد»، «وتجارت»، «وبملت» و «اپال» بیشترین تراکنش را داشتند و در این میان، نمادهای «فملی»، «فولاد»، «شستا»، «کچاد»، «فارس»، «وغدیر» و «فخوز» بیشترین تأثیر منفی را روی روند حرکتی شاخص کل داشت.

روند معاملات بازار به گونه‌ای بود که کلیه سهم‌های فولادی در بازار سهام قرمزپوش شدند و در بین آن‌ها، «فخوز»، «فنورد»، «فولاد» و «کاوه» افت قیمت ۲ درصدی داشتند. در گروه کانه فلزی، دو نماد فولادی «کچاد» و «کگل» سقوط قیمت زیادی را تجربه کردند و نماد «ذوب» و «ارفع» در بازار فرابورس به طور متوسط افت قیمت نزدیک به یک درصد داشتند.

مصطفی عقیلی، کارشناس بازار سرمایه در رابطه با وضعیت رو به افول بورس اظهار داشت: خروج سرمایه از بازار سهام طی هشت ماه گذشته مبلغ قابل توجهی بوده که در تاریخ معاملات بورس بی‌سابقه است و در این میان، این نقدینگی تا کنون در بازار موازی دیگری وارد نشده است.

وی در ادامه تصریح کرد: با توجه به تحولات سیاسی خارجی و داخلی، بسیاری از سرمایه‌گذاران ورود مجدد به بازار را به ماه‌های آتی موکول کرده‌اند و تا زمانی که اعتماد عمومی به بازار برنگردد و فشار فروش تخلیه نشود، نمی‌توان انتظار بهبود در شاخص کل و شاخص هم‌وزن را داشت.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به این که انتظارها به سبز شدن بازار زمانی قوت می‌گیرد که بازارهای موازی دیگر جذابیتی برای رشد و تورم افسارگسیخته سال گذشته را نداشته باشند، افزود: بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول تورم ۳۰ تا ۳۶ درصدی را برای سال حاری ایران پیش‌بینی کرده‌اند که این میزان نشان‌دهنده آن است که حداقل سودی که سرمایه‌گذاران را تشویق به ورود به بازار و فعالیت در آن حوزه خواهد کرد، بازدهی بالای ۴۰ درصد خواهد بود که به نظر می‌رسد تنها بازار سرمایه پتانسیل چنین رشدی را داشته باشد، اما تا زمانی که سیاست‌ها نسبت به بازار سرمایه مشخص نشود، تا مدتی شاهد رشد شاخص کل نخواهیم بود.

عقیلی درباره علل دیگر ریزش شاخص کل بازار سهام گفت: در حال حاضر، بازارهای موازی بازار سرمایه از جمله شاخص بورس چیست؟ بورس جهانی اوراق (فارکس) و ارزهای دیجیتال در کوتاه مدت به چشم سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌آیند و علت اصلی خروج پول حقیقی از بازار، روی آوردن مردم به اینگونه معاملات و یا ماین کردن رمزارز است و این بازارها در روزهای جاری برای هر کسی هیجان‌انگیزتر است.