بورس و اوراق بهادار
شناخت شاخص های قیمت سهام در بورس اوراق بهادار و طراحی شاخص نوین قیمتی (Bindex) در بورس اوراق بهادار تهران
اندازه و روند شاخص های قیمت سهام امروزه یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تصمیمات سرمایه گذاران در بازارهای مالی میباشد. با توجه به اینکه سرمایه گذاران با علایق و سلایق خاصی اقدام به سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار مینمایند، لذا در اکثر بورس های پیشرفته علاوه بر شاخص های کل، شاخص های معینی جهت نمایش رفتار بخش خاصی از بازار طراحی و محاسبه میگردند. با توجه به واقعیت های فوق، در این تحقیق ضمن بررسی روش محاسبه شاخص های معتبر در بورس های پیشرفته، به کالبد شکافی شاخص های بورس اوراق بهادار تهران پرداخته و پس از بیان نواقص و معایب آنها، با روش تحقیق هنجاری به معرفی شاخصی جدید تحت عنوان بیندکس در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است.
کلیدواژه‌ها
-
بورس و اوراق بهادار
- شاخص صنعتی بهمن
- شاخص
- بورس اوراق بهادار تهران
- شاخص های بورس اوراق بهادار تهران
- شاخص سهام برتر
- بیندکس
عنوان مقاله [English]
An Introduction to Price Indices in Stock Exchanges and Developing a New Price Index (Bindex) in Tehran Stock Exchange
نویسنده [English]
چکیده [English]
Now a days , the size and trend of price indices i s one of the most effective factors of the investors, decisions in financial markets. Bearing i n mind the variety of investment sty les, Blue chip indices which reflect the behavior of a specific segment for the market are introduced in developed stock exchanges.
In this research, we study the methodology of measuring indices generally used in developed stock exchanges, and selecting qualified companies. Then we scrutinize the T.S.E. indices to identify its shortcomings and afterwards introduce the new index, entitled Bindex, using normative research method.
بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار (Stock Exchange) یکی از اصطلاحات اقتصادی به معنای یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها یا اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی، تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. در واقع مکمل بخش بانکی در تأمین نیازهای مالی بنگاه‌های خصوصی و دولتی است.
وظیفه اصلی بورس اوراق بهادار، فراهم‌آوردن بازاری شفاف و منصفانه برای داد و ستد اوراق بهادار پذیرفته شده و همچنین سیستمی مناسب برای نظارت بر جریان دادو ستد، عملیات بازار و فعالیت اعضای آن است.
فهرست مندرجات
۱ - تعریف
[ویرایش]
بورس اوراق بورس و اوراق بهادار بهادار، بازاری برای معامله اسناد مالی است که شرکت‌ها و مؤسسات در صورت دارا بودن شرایط قانونی معین می‌توانند تحت حمایت قانون، پس‌اندازها و سرمایه‌های راکد را در قالب‌های معین جذب نموده و بخشی از سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.
[۱] معصومی‌نیا، غلام‌علی، ابزارهای مشتقه، بررسی فقهی و اقتصادی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، ۱۳۸۷، جاپ اول، ص۲۸.
در اکثر کشورها، بازار بورس اوراق‌بهادار هسته مرکزی بازار سرمایه است و سالانه مبلغ هنگفتی سرمایه‌های سرگردان به‌سمت واحدهای مولد و فعال جامعه هدایت می‌شود. این بازارها ضمن سهیم کردن عموم مردم در مالکیت شرکت‌ها، باعث کاهش نقدینگی و قدرت خرید آنها شده و در نتیجه تورم را کاهش می‌دهد. در حال حاضر، حجم زیادی از مبادلات در بورس اتفاق می‌افتد؛ به‌گونه‌ای که مهمترین و اساسی‌ترین فعالیت‌های دولت بر آن متمرکز است.
[۲] نمازی، محمد، بررسی عملکرد اقتصادی بازار بورس اوراق بهادار در ایران، تهران، معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، ۱۳۸۲ چاپ اول، ص۱۹-۱۷.
۲ - تاریخچه
[ویرایش]
در قرن پانزدهم و حدود ۱۴۵۰ میلادی، بازرگانان و کسبه بلژیکی در شهر بورژ (Burges) مرکز فلاندر در شمال غربی بلژیک در میدانی به‌نام تربوئرس (Ter Buerse) جمع می‌شدند و به داد و ستد می‌پرداختند. محل تجمع آنان به‌تدریج به بورس مشهور شد. این مکان‌ها در ابتدا سقف نداشت، اما بعدها مکان‌ها سرپوشیده مخصوصی برای این گونه معاملات ایجاد شد و برای آنها مقررات ویژه‌ای تعین گردید و پروانه دولتی صادر شده است.
اولین بورس اوراق بهادار جهان، در اوایل قرن هفدهم در شهر آمستردام تشکیل شد و کمپانی معروف استعماری"هند شرقی" سهام خود را در آن بورس عرضه نمود. بورس آمستردام امروزه یکی از منابع مهم تامین سرمایه در سطح بین‌المللی است.
دومین بورس معتبر دنیا، بورس لندن است که از سال ۱۸۰۱ میلادی با انتشار ۴۰۰۰ سهم ۵۰ پوندی و با عضویت ۵۰۰ نفر افتتاح گردید. بورس نیویورک هم در اواخر قرن هیجدهم تاسیس شده و با وجود رقبای دیگر در مقام اول از حیث حجم معاملات و اهمیت در بازار سرمایه آمریکا قرار دارد. بورس نیویورک در حال حاضر بزرگترین بازار سرمایه دنیاست.
در ایران نیز اولین بار در سال ۱۳۱۵ شخصی بلژیکی به‌نام "وان لوتر فلد" به درخواست دولت ایران، درباره تشکیل بورس اوراق بهادار مطالعاتی کرد و طرح تاسیس و اساس‌نامه آن‌را تهیه نمود. ولی به‌علت نامساعد بودن شرایط بورس و وقوع جنگ جهانی دوم، بورس و اوراق بهادار این امر تا دهه ۱۳۴۰ به تعویق افتاد. در سال ۱۳۴۱ بنا به‌دعوت وزارت بازرگانی، طرح تاسیس بورس سهام ایران طرح‌ریزی شد و در سال ۱۳۴۵ به تصویب مجلس رسید و در بهمن سال ۱۳۴۶ بورس تاسیس شد. اولین فعالیت این بازار با معامله سهام بانک صنعتی و معدنی ایران انجام شد و به‌دنبال آن سهام شرکت نفت پارس در بورس پذیرفته شد.
۳ - ارکان
[ویرایش]
در قانون بورس اوراق بهادار چهار رکن اصلی در نظر گرفته شده است که عبارتند از: شورای بورس، هیئت پذیرش اوراق بهادار، سازمان کارگزاران بورس و هیئت داوری.
[۵] جهانخانی، علی وعلی پارسائیان، بورس اوراق بهادار، تهران، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم، ص۱۰۶.
۴ - ابزارها
[۶] معصومی‌نیا، غلام‌علی، ابزارهای مشتقه، بررسی فقهی و اقتصادی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، ۱۳۸۷، جاپ اول، ص۲۹.
۴.۱ - اسناد خزانه
سناد خزانه اوراق بهادار کوتاه‌مدتی هستند که توسط دولت و به‌منظور تامین احتیاجات مالی خزانه‌داری کل در سال مالی صادر می‌شوند.
۴.۲ - اوراق قرضه
اوراق قرضه برگه بهاداری است که دولت یا مقام عمومی یا یک شرکت صادر می‌کند و دارای بهره ثابت و معین است. این اوراق، دارای اقسامی هستند مانند: اوراق قرضه کوتاه‌مدت، اوراق قرضه میان‌مدت و اوراق قرضه بلندمدت.
۴.۳ - اوراق سهام
اوراق سهام سندی است که از سوی یک شرکت صادر می‌شود و بیان‌گر قسمتی از دارایی‌های شرکت است. خریدار ورقه سهام در سرمایه و منافع شرکت به‌نسبت قیمت آن ورقه و سود حاصله شریک است.
۵ - بازارهای اولیه و ثانویه
[ویرایش]
بازار اولیه بازاری است که معامله بر کالای واقعی انجام می‌گیرد، سهام و اوراق بهادار جدید برای نخستین بار عرضه می‌شود و یا کالای واقعی، مورد نخستین معامله قرار می‌گیرد.
بازار ثانویه بازاری است که در آن بر اسناد و حواله‌ها و اوراق معامله اوّل، معامله جدید صورت می‌گیرد. بیشتر معاملات بازار بورس از نوع معاملات ثانویه است و گاه بیش از ۹۰ درصد معاملات در بازار ثانوی رخ می‌دهد. بخش‌اندکی از معاملات به تحویل کالا می‌انجامد و به‌طور عمده واسطه‌ها در سررسید معامله و پیش از آن با تبدیل ارزش کالا به نقد یا با انجام معاملات معکوس و جبرانی از بازار خارج می‌شوند.
[۷] رضایی، مجیدف معاملات بازار بورس فلزات و محصولات کشاورزی در آیینه فقه اسلامی، مجله علمی-پژوهشی اقتصاد اسلامی، ۱۳۸۴، ش۲۰، ص۱۴.
[۸] درخشان، مسعود، مشتقات و مدیریت ریسک در بازارهای نفت، تهران، مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، اوّل، ۱۳۸۳، ص۱۴۹-۱۵۲.
۶ - تاثیر بازار بورس بر اقتصاد
[ویرایش]
تاثیر بازار بورس اوراق بهادار بر اقتصاد عبارت است:
۶.۱ - تجهیز منابع مالی
امروزه یکی از راه‌های مطمئن جمع‌آوری وجوه لازم برای سرمایه‌گذاری، انتشار اوراق بهادار، جهت تامین مالی است. دولت‌ها، شهرداری‌ها و واحدهای تولیدی و تجاری به‌جای دریافت تسهیلات از بانک‌ها می‌توانند تحت ضوابطی از طریق انتشار و واگذاری اوراق قرضه، سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق مشارکت و سایر اوراق مالی، نیازهای مالی خود را تامین کنند. به‌طور معمول، این روش تامین مالی، ارزان‌تر و مطمئن‌تر است.
[۹] موسویان، سید عباس، ابزارهای مالی اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، ۱۳۸۶، چاپ اول، ص۳۵-۳۶.
۶.۲ - رقابتی شدن بازار پول و سرمایه
وجود بازار کارآی اوراق بهادار، با ابزارهای متنوع، موجب شفافیت متغیرهای اصلی اقتصاد چون قیمت‌ها، نرخ‌های سود و هزینه می‌شود؛ در نتیجه زمینه سوء استفاده انحصاری مؤسسات پولی و بانکی را از بین می‌برد و نرخ‌های سود بانکی را به نرخ‌های بازده واقعی اقتصاد نزدیک می‌کند.
[۱۰] موسویان، سید عباس، ابزارهای مالی اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، ۱۳۸۶، چاپ اول، ص۳۵-۳۶.
۶.۳ - کنترل تورّم
یکی از نقش‌های مهم بورس، کنترل تورّم است. اگر بورس درست کار کند، می‌تواند با جمع‌آوری نقدینگی مازاد و به‌کارگیری آن در جهت تولید، درصد رشد قیمت‌ها را کاهش دهد؛ زیرا یکی از عوامل مهم تورم، عدم‌تعادل بین تولیدات و حجم نقدینگی است. جمع‌آوری نقدینگی مازاد بر تولید، در صورتی‌که در مسیر سرمایه‌گذاری‌های جدید و در نتیجه تولیدات جدید به‌کار گرفته شود، موجب کنترل تورم خواهد شد.
[۱۱] معصومی‌نیا، غلام‌علی، ابزارهای مشتقه، بررسی فقهی و اقتصادی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، ۱۳۸۷، جاپ اول، ص۳۴-۳۵.
۶.۴ - کمک به عادلانه شدن توزیع درآمد
فروش سهام واحدهای بزرگ اقتصادی در بازار بورس اوراق بهادار به عادلانه شدن توزیع درآمد کمک می‌کند. همچنین موجب می‌شود آحاد جامعه، خود را در فعالیت‌های تولیدی و تجاری سهیم بدانند. این‌دو موجب جلوگیری از تشدید اختلاف طبقاتی و ایجاد نشاط در فعالیت‌های اقتصادی می‌شود.
[۱۲] معصومی‌نیا، غلام‌علی، ابزارهای مشتقه، بررسی فقهی و اقتصادی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، ۱۳۸۷، جاپ اول، ص۳۴-۳۵.
۶.۵ - جلوگیری از فرار سرمایه
گسترش بورس اوراق بهادار در کشورهایی که از نظر اقتصادی پیشرفته نیستند، موجب جلوگیری از فرار سرمایه‌ها به خارج از کشور خواهد شد. زیرا بسیاری از صاحبان سرمایه‌های کوچک، محل امنی برای سرمایه‌گذاری مستقیم خود نمی‌یابند و یا ریسک‌گزیر هستند. البته این نقش، وقتی حاصل می‌شود که فروشندگان سهام، سرمایه‌های به‌دست آمده را صرف فعالیت‌های صحیح تولیدی کنند و امنیت سیاسی و اقتصادی نیز در جامعه وجود داشته باشد.
جلوگیری از فرار سرمایه‌ها و به‌کارگیری آنها در مسیر تولید، صادرات را افزایش می‌دهد؛ که نتیجه آن، وارد شدن سرمایه‌های پولی جدید به اقتصاد ملی ودر پی آن، بهبود تراز پرداخت‌ها و بهبود رابطه مبادله خواهد بود. اگر بازار بورس اوراق بهادار بتواند نظر سرمایه‌گذاران خارجی را جلب نماید، می‌تواند سرمایه‌های آنان را نیز به داخل کشور سرازیر کند.
[۱۳] معصومی‌نیا، غلام‌علی، ابزارهای مشتقه، بررسی فقهی و اقتصادی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، ۱۳۸۷، جاپ اول، ص۳۴-۳۵.
۶.۶ - نقدشوندگی در بازار بورس
نقدشوندگی اوراق بهادار در بازار بورس؛ خرید دارایی‌های غیرمنقول مانند زمین و ساختمان ممکن است در برخی از موقعیت‌ها سود بیشتری نصیب سرمایه‌گذار کند؛ ولی قابلیت نقدینگی پایین این‌گونه دارایی‌ها، محدودیت بزرگی است. اوراق بهادار از این نظر پس از اسکناس، طلا و ارزهای قابل تبدیل، عموما نزدیک‌ترین دارایی به وجه نقد هستند.
۶.۷ - اطمینان از محل سرمایه‌گذاری
شرکت‌هایی که متقاضی عضویت در بازار بورس اوراق بهادار هستند، بایستی شرایط و ضوابط ورود به بورس را دارا باشند. حسن شهرت مدیران، صحت صورتهای مالی شرکت و. ، از جمله مواردی است که در صورت تایید شایستگی توسط هیات پذیرش وارد بورس شده و خریداران سهام، آسوده خاطر می‌توانند در بورس معامله کنند.
۷ - بورس‌بازی
[ویرایش]
بورس‌بازی (Speculation)، سفته‌بازی یا سوداگری، فعالیتی اقتصادی است که به انگیزه کسب سود از راه پیش‌بینی تغییر قیمت کالا، اوراق بهادار یا ارز انجام می‌شود. بیشتر اوقات، بورس‌بازان اوراقی را می‌خرند که به آن نیازی ندارند تا در آینده که براساس پیش‌بینی آنها قیمت افزایش خواهد یافت، با فروش آن سود بدست بورس و اوراق بهادار آورند.
گاهی نیز به فروش یک دارایی که به آن نیاز دارند، اقدام می‌کنند؛ زیرا کاهش قیمت آن‌را پیش‌بینی می‌کنند. در این صورت، اگر پیش‌بینی آنها تحقق پیدا کرد، آن‌را با قیمت پایین‌تر خریداری مینمایند. از این‌رو بسیاری از خرید و فروش‌ها در بازار ثانویه اوراق بهادار واقعی نیست و درواقع دارایی رد و بدل نمی‌شود؛ بلکه فقط تفاوت بها داده و یا گرفته می‌شود.
بورس‌بازی همواره با پذیرش درجه‌ای از ریسک همراه است. بورس‌باز قصد انجام سرمایه‌گذاری را ندارد. عمدتا کسانی از بورس‌بازی سود می‌برند، که حرفه‌ای باشند؛ یعنی بازار را خوب بشناسند و از تجربه کافی در مورد نوسانات قیمت‌ها برخوردار باشند.
[۱۷] معصومی‌نیا، غلام‌علی، ابزارهای مشتقه، بررسی فقهی و اقتصادی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، ۱۳۸۷، جاپ اول، ص۴۰.
۸ - موافقان و مخالفان بورس‌بازی
[ویرایش]
اگر بورس در شرایط معمولی بازار انجام و مقرراتی برای حفظ حقوق سرمایه‌گذار وضع بورس و اوراق بهادار شود، عملیات بورس‌بازی دربردارنده آثار مثبت است؛ اما در بسیاری از موارد، این‌گونه نخواهد بود و بورس‌بازان با تغییر شرایط به‌نفع خود، موجب ضرر سرمایه‌گذاران می‌شوند. در ذیل به ادله و استدلال‌های دو گروه اشاره می‌شود:
[۱۸] معصومی‌نیا، غلام‌علی، ابزارهای مشتقه، بررسی فقهی و اقتصادی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، ۱۳۸۷، جاپ اول، ص۳۷-۴۱.
۸.۱ - ادله موافقان
موافقان بورس‌بازی، برای دیدگاه خود استدلال‌های مختلفی ارائه می‌کنند؛ از قبیل:
۸.۱.۱ - کاهش دامنه تغییرات قیمت‌ها
بورس‌بازی موجب به حداقل رسیدن دامنه تغییرات قیمت اوراق می‌شود. هنگامی‌که قیمت سهام پایین است، سفته‌باز که افزایش قیمت آن‌را در آینده پیش‌بینی می‌کند، به خرید آن اقدام می‌کند؛ درنتیجه از کاهش بیشتر قیمت جلوگیری می‌شود. هنگامی نیز که قیمت سهام افزایش می‌یابد، او به فروش آن اقدام می‌کند که سبب پیشگیری از افزایش زیادتر قیمت خواهد بود.
۸.۱.۲ - نقدینگی بالا
هرچه فعالیت‌های بورس‌بازی بورس و اوراق بهادار زیادتر باشد، خاصیت نقدینگی بازار افزایش می‌یابد. یعنی شرایطی حاکم می‌شود که هرگاه، کسی به فروش اوراق خود تصمیم گرفت، برای آن متقاضی وجود دارد و هنگامی‌که اراده خرید نمود، عرضه‌کننده خواهد یافت.
این نیز موجب افزایش میزان معاملات بورس و درنتیجه نشاط اقتصادی خواهد بود. هرچه میزان معاملات، بیشتر باشد، و بازار پرتحرک‌تر و زنده‌تر باشد، قیمت‌هایی که در بازار ثانوی تعیین می‌شود، واقعی‌تر خواهد بود و به‌دنبال آن، قیمت دارایی‌های بازار اولیه نیز واقعی‌تر خواهد شد.
۸.۱.۳ - واقعی‌تر شدن قیمت‌ها
اگر سفته‌بازان بتوانند آینده را به‌خوبی پیش‌بینی کنند، ارزش آتی اوراق بهادار به ارزش واقعی اوراق نزدیک می‌شود. اگر خریداران اوراق بهادار افزایش بهای اوراقی را کمتر از میزان افزایش واقعی آن پیش‌بینی کنند، موجب می‌شود که قیمت فعلی این اوراق، پایین‌تر از میزان واقعی تعیین شود.
در این صورت، سفته‌بازانی که این وضعیت را درک می‌کنند به خرید اوراق اقدام می‌کنند؛ تا در آینده با قیمت بالا آنها را بفروشند. اثر این خریدها این است که قیمت فعلی بازار، افزایش می‌یابد و مظنه‌های جاری به ارزش واقعی سرمایه‌گذاری نزدیک می‌شود.
۸.۲ - ادله مخالفان
ادله مخالفان بورس‌بازی عبارت هست از:
۸.۲.۱ - انتشار اخبار دروغ
یکی از عوامل مؤثر بر تغییر قیمت سهام، عامل روانی است. اگر اخباری که در بازار سهام منتشر می‌شود، حاکی از قیمت نامناسب اقتصادی یا وضعیت نامناسب صنعت یا شرکت باشد، قیمت سهام کاهش پیدا می‌کند، در نقطه مقابل، اگر تبلیغات بر روی بهبود اوضاع اقتصاد یا شرکت خاص یا صنعت خاصی متمرکز باشد، موجب افزایش قیمت سهام می‌شود. آنها برای دستیابی به مقصود خود، با یکدیگر ائتلاف می‌کنند و حتی برای این کار، اتحادیه تشکیل می‌دهند و با انتشار شایعات وسیع در بازار سهام، به هدف خود دست می‌یابند و صاحب سودهای سرشاری می‌شوند.
۸.۲.۲ - انجام معاملات صوری
بورس‌بازان به‌تنهایی یا به کمک همدیگر به خرید و فروش هم‌زمان صوری سهام اقدام می‌کنند. آنها در این معاملات خود، که به‌ظاهر شرایط یک معامله را دارا است، دارایی را منتقل نمی‌کنند و تنها هدفشان ایجاد قیمت بالا یا پایین غیر واقعی برای سهام مورد نظرشان است.
هنگامی‌که سفته‌بازان به خرید در حجم بالا اقدام کردند، قیمت شروع به افزایش می‌کند و اعتماد سرمایه‌گذاران عادی که به بازار بورس مراجعه می‌کنند؛ جلب می‌شود آنها نیز به این امید که افزایش قیمت ادامه خواهد یافت، به خرید آن اقدام مینمایند.
این امر به‌طور مکرر اتفاق می‌افتد و قیمت به‌صورت مصنوعی بالاتر و بالاتر می‌رود. در این شرایط، بورس‌بازان به فروش موجودی سهام خود اقدام کرده و سود زیادی نصیب خود می‌سازند. پس از آن وقتی شرائط آن سهام عادی شد، قیمت آن کاهش می‌یابد وصاحبان سهام‌های خریداری‌شده، متضرر می‌شوند. این امر، می‌تواند کل بازار مالی را دچار بحران کند.
۸.۲.۳ - انتشار اطلاعات نادرست
انتشار اطلاعات نادرست توسط مدیران شرکت‌ها؛ برخی از مدیران شرکت‌ها اخبار نادرستی در مورد وضعیت خود منتشر می‌کنند. آنها سود خود را بالاتر از میزان واقعی جلوه می‌دهند تا موجب افزایش قیمت بورس و اوراق بهادار سهام شرکت آنها شود و در نتیجه سرمایه‌گذاران به خرید آن اقدام کنند. بعد از چندی، مشخص می‌شود که سود آنها از میزان اعلام‌شده کمتر است؛ در نتیجه خریداران سهام زیان خواهند کرد.
بررسی مفهوم مصرف کننده در بورس اوراق بهادار
مصرف کننده به علت قدرت اقتصادی و چانه زنی کمتر نیازمند حمایت ویژه ای در برابر قدرتمندان می باشد و صرف توجه به اصل آزادی قراردادی، حقوق او را تضمین نمی کند. مصرف کنندگان بورس اوراق بهادار هم که بخشی از بازار مالی در برابر بازار واقعی هستند، مستثنی از این امر نبوده و حتی به علت تخصصی تر بودن بازارهای مالی، توجه به قشر ضعیف از فعالان این بازار اهمیت بیشتری دارد. لذا باید مصرف کنندگان موردنظر شناسایی و مشمول حمایت های خاص قرار گیرند. اشخاصی که در بورس سرمایه گذاری می کنند، دو دسته اند که برخی از آنها مبتدی و غیرحرفه ای و بعضی دیگر متخصص می باشند و بدیهی است که دسته اول نیازمند حمایت ویژه می باشند. اگرچه برخی، معتقد به عدم امکان اجرای قواعد حقوق مصرف در بورس اوراق بهادار هستند، اما بنظر می رسد علیرغم سکوت قانونگذار، باید سرمایه گذاران خرد این بازار که شغل اصلی آنها معامله اوراق بهادار نبوده بلکه حرفه فرعی و مکمل محسوب شده و دارای ضعف اطلاعاتی می باشند، را مصرف کننده نامیده و محق استفاده از مزایای خاص قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان مصوب 1388 کشورمان و سایر مقررات مرتبط دانست. در مقابل؛ سرمایه گذاران نهادی، که اشخاصی هستند متخصص و معامله اوراق بهادار در بورس حرفه اصلی آنها بوده و به علت قدرت اقتصادی و اطلاعاتی نیازمند حمایت ویژه قانونی نمی باشند. همانطور که ملاحظه می گردد، مفهوم مصرف کننده در بورس تا حدودی با تعریف مرسوم آن در قوانین مربوطه متفاوت می باشد.
کلیدواژه‌ها
- مصرف کننده
- بورس اوراق بهادار
- سرمایه گذار خرد
- سرمایه گذار نهادی
- اوراق بهادار
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Survey The concept of consumer in the stock exchange
نویسندگان [English]
- abbas ghasemi hamed 1
- yosef barariy 2
Due to economic power and less bargaining, the consumer needs special support from the powerful, and he does not guarantee his rights solely on the basis of the principle of contractual freedom. The consumers of the stock market, which are part of the financial market and are, in contrast, the real market, are no exception and even due to more specialized financial markets, paying attention to the weak stratum of the activists of this market is more important. Therefore, Consumers should be identified and eligible for special protection. Persons investing in stock exchange, are two categories some of them are beginner and non-professional and some others are specialist and obviously the first category needs special support. Although some believes that it is impossible to enforce the rules of consumer rights in the stock market, but it seems, despite the silence of the legislator, must the retail investors of this market, whose main occupation is not securities trading but بورس و اوراق بهادار also a subsidiary and complementary profession and their information is weak, called consumer and the right to use the special benefits of the Consumer Protection Act of 1388 in our country and other related regulations. . In contrast, institutional investors, who are specialist people and securities trading in their main job and due to economic and information power, they do not require special legal protection. As you can see, The concept of consumer in the exchange is somewhat different from the traditional definition in the relevant laws.
بورس اوراق بهادار تهران
افزایش 5000 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با افزایش 4 هزار و 914 واحد همراه شد.
کاهش 27 هزار واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با کاهش 27 هزار و 648 واحد همراه شد.
افزایش 3318 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با افزایش 3318 واحد همراه شد.
کاهش 11 هزار و 110 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با کاهش 11 هزار و 110 واحد همراه شد.
افزایش 8 هزارو 788 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با افزایش 8 هزار و788 واحد همراه شد.
افزایش 2461 واحد شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با افزایش 2461 واحد نسبت به روز گذشته همراه شد.
کاهش 15 هزار و 284 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با کاهش 15 هزار و 282 واحد همراه شد.
کاهش 11 هزار و 47 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با کاهش 11 هزار و 47 واحد همراه شد.
افزایش 13 هزار و 997 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با افزایش 13 هزار 996 واحد همراه شد.
عقب‌نشینی 571 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با عقب‌نشینی 751 واحد همراه شد.
افزایش 9150 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران امروز در یک روند رو به افزایش با رشد 9152 واحد همراه شد.
افزایش 278 درصدی ورود سرمایه به بورس بازار سرمایه در جریان معاملات امروز با رشد ارزش معاملات خرد و کل معاملات همراه شد.
کاهش 1253 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با وجود اولین عرضه اولیه امسال با عقب نشینی 1253 واحد همراه شد.
رشد 15 هزار و 532 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز در یک روند رو به رشد با افزایش 15 هزار و 526 واحد همراه شد.
کاهش 7488 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با کاهش 7488 واحد همراه شد.
افزایش 13 هزار و 539 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با افزایش 13 هزار و 539 واحد همراه شد.
ریزش 33 هزار و 522 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران بعد از بخشنامه عوارض وضع شده بر صادرات محصولات معدنی، با ریزش 33 هزار و 522 واحد همراه شد.
افزایش 5 هزار و 477 واحدی شاخص بورس تهران شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات امروز با افزایش 5 هزار و 477 واحد همراه شد.
عوامل تعیین کننده رفتار سهامداران جزء در بورس اوراق بهادار تهران بر مبنای مدلسازی معادلات ساختاری
بررسی و تحلیل مالیه رفتاری سرمایه گذاران یکی از مباحث نوپای رشته مدیریت مالی محسوب می‌شود. بر مبنای رویکردهای موجود، مالیه رفتاری را می‌توان ادغام اقتصاد کلاسیک و علوم روانشناسی و تصمیم گیری دانست. حال اینکه با توجه به پیشرفت‌های اخیر در بورس اوراق بهادار، باید تمامی عوامل به صورت جامع مورد بررسی قرار گیرند. اهمیت این موضوع زمانی روشن‌تر می‌شود که براساس آمارهای سازمان بورس، نیمی از حجم معاملات بازار بورس توسط سرمایه گذاران جزء انجام می‌شود و تعداد فعالات این عرصه بالغ بر نود درصد جمعیت فعال بازار بورس را به خود اختصاص داده است.
این پژوهش سعی کرده است ادبیات علمی کشور در بررسی عوامل اثرگذار بر رفتار سرمایه گذاران جزء را گسترش دهد و بدین وسیله رهیافتی برای شفاف سازی تصمیم گیری ایشان در بورس اوراق بهادار تهران ارائه کند. این تحقیق پس از بررسی عمیق و جامع ادبیات علمی، چارچوب مفهومی اولیه خود را به نظرخواهی خبرگان به روش دلفی سپرده است که پس از مرحله سوم دلفی، اشباع نظری در اتفاق نظر و همگرایی پاسخ‌ها موجب جمع بندی و نهایی شدن چارچوب تحقیق شد. این تحقیق سپس به روش پیمایش اقدام به نظرخواهی از سرمایه‌گذاران جزء بورس اوراق بهادار تهران در مورد عوامل اثرگذار بر رفتار ایشان کرد و در نهایت به روش مدلسازی معادلات ساختاری اقدام به تبیین عوامل تعیین کننده رفتار سرمایه گذاران جزء بورس اوراق بهادار تهران کرد.
کلیدواژه‌ها
- مالیه رفتاری
- تورش‌های رفتاری
- سرمایه گذاران جزء
- بورس اوراق بهادار تهران
- مدلسازی معادلات ساختاری
عنوان مقاله [English]
Assessment of the behavioral determinants of individual investors in Tehran Stock Exchange based on structural equation modeling
نویسندگان [English]
- mohammad hasan Ebrahimi Sarve Olia 1
- Jafar Babajani 2
- Payam Hanafizadeh 3
- Bahram Ebadpour 4
Investigation and behavioral finance analysis of investors and market participants nascent field of financial management is one of the topics. Integration can be considered classical economics and sciences of psychology and decision-making. While taking note of the recent developments on the stock exchange, have all the internal and external factors considered in the nuances and micro-sighted, because this process of thought, conscience and mentally very wide variety of people (investors) that has this is a subjective understanding is important for transparency and a better understanding of the market. The importance of this issue more clear that time based on the participants ' stock, half of the stock market trading volume by investors is done and the number of fault component of this field over ninety percent of the active population of the stock market. In fact, this research has scientific literature in the country بورس و اوراق بهادار try to examine the factors influencing the behavior of investors to expand component and thereby a transparent decision making in preparation for the Tehran stock exchange offer.
This study is a comprehensive and in-depth study after scientific literature, the primary conceptual framework to the essence of its experts to the Delphi technique is deposited after the third stage of theoretical saturation in Delphi, consensus and convergence is collected pursuant to and answers become the final framework of the study. This study proceeded to survey the essence of method of the Tehran Stock Exchange component of investors about the factors influencing the behavior of the righteous, and structural equation modeling method to finally proceed to the determination and ranking factors and the relationship between determinants of behavior factors on the Tehran Stock Exchange component of the investors.
کلیدواژه‌ها [English]
- Behavioral Finance
- Behavioral bias
- Individual Investors
- TSE
- Structural Equations Modeling (SEM)
مراجع
* خوش طینت، محسن (1377). اثرات ارائه صورتهای مالی بر قضاوت سرمایه گذاران در تصمیمات سرمایه گذاری. مجله بررسیهای حسابداری وحسابرسی، ش 24 و 25، صص 165-135.
* آقایی، محمدعلی، مختاریان، امید (1383). بررسی عوامل موثر بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار. مجله بررسیهای حسابداری و حسابرسی، سال 11، شماره 36، صص 25-3.
* تهرانی، رضا، خوشنود، مهدی (1384). شناسایی گروههای تأثیر گذار بر تصمیم خرید و فروش سهام سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار. مجله فرهنگ مدیریت، ش 10، صص 219-203.
* خلیلی عراقی، مریم، رهنمای رود پشتی، فریدون، جودکی، آرام (1388). بررسی تفاوتهای رفتاری بین سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی بعد از تعطیلات هفتگی. مجله پژوهش های مدیریت، شماره 83، صص 79-86.
* مهدوی عادلی، محمدحسین، فهیمی دوآب، رضا (1389). مقایسه اطلاعات رسمی و شایعات بر انتخاب خریداران سهام در بازار بورس اوراق بهادار. مجله دانش و توسعه، سال هفدهم، شماره 32، صص 86-67.
* وکیلی فرد، حمیدرضا، فروغ نژاد، حیدر، خشنود، مهدی (1392). ارزیابی رفتار سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار با روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای. فصلنامه مدیریت دارایی و تأمین مالی، سال اول، شماره 2، صص 34-19.
* حامدیان، مهدی (1379). بررسی عوامل موثر بر قیمت سهام و تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
* جوادی، جواد (١٣٧٤). بررسی تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی برروی شاخص قیمت سهام و تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1369-72 . پایاننامه - کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اداری.
* فرخ نیا، شهریار (١٣٧٩). نقش اطلاعات مالی در تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار. پایان نامه کارشناسی دانشگاه علوم و فنون مازندران.
* Baker, H. K., Haslem, J. A. (1974). The impact of investor socioeconomic characteristics on risk and return preferences. Journal of Business Research, 2, 469-476.
* Cohen, Nicholas, Ader, Robert (1975). Behaviorally Conditioned Immunosuppression. Psychosomatic Medicine, 37 (4), pp. 333-341.
* Brown, L. C., Barnwell, T. O., Jr. (1987). The enhanced stream water quality models QUAL2E and QUAL2E-UNCAS: Documentation and User Manual. Tufts University and US EPA, Athens, Georgia.
* Riley, W. B., Chow, K. V. (1992). Asset allocation and individual risk aversion. Financial Analysts Journal, 48 (6), 32-37.
* Wong, F. S., Wang, P. Z., Goh, T. H., Quek, B. K. (1992). Fuzzy Neural Systems for Stock Selection. Financial Analysis Journal. 47-52.
* LeBaron, Blake, Brock, William, Lakonishok, Josef (1992). Simple Technical Trading Rules and the Stochastic Properties of Stock Returns. Journal of Finance, 47 (5), pp. 1731-1764.
* Lewellen, Wilbur G., Badrinath, S.G. (1997). On the measurement of Tobin's Q. Journal of Financial Economics 44(1):77-122.
* Nagy, R. A., Obenberger, R. W. (2002). Factors influencing individual investor behavior. Financial Analysis Journal, 50 (4), 63-68.
* Epstein, Seymour (2003). Cognitive-experiential self-theory of personality. In Millon, T., & Lerner, M. J. (Eds). Comprehensive Handbook بورس و اوراق بهادار of Psychology. Hoboken, NJ: Wiley & Sons. Volume 5. Personality and Social Psychology. pp. 159-184.
* Merilkas, A., Prasad, D. (2003). Factor influencing Greek investor behavior on the Athens stock Exchange, paper presented at the Annual meeting of Academy of Financial Services, Colorado.
* Altamimi, Zuheir (2003). Discussion on How to Express a Regional GPS Solution in the ITRF. EUREF Permanent Network - Developments and applications, pp. 162-167.
* Shafi, Mohammad (2014). Determination Influencing Individual Investor Behavior in Stock Market: a Cross Country Research Survey. Arabian Journal of Business and Management Review, 2 (1), pp. 60-71.
